اقتصاد
استان تهران یكی از قطب‌های اصلی اقتصاد كشور است. تجمع كانون‌های عمده اقتصادی در این استان و موقعیت سیاسی - اداری و مركزیت آن باعث شده است بخش عمده امكانات صنعتی و خدماتی در محدوده آن متمركز شود.
بخش كشاورزی نیز از جایگاهی چشم‌گیر در بافت اقتصادی آن برخوردار است.
منطقه تهران را از نظر موقعیت طبیعی و كشاورزی به دو ناحیه میتوان تقسیم كرد :
ناحیه كوهستانی معتدل كه در برگیرنده نواحی شمالی استان مانند بخش‌های فیروزكوه، دماوند، لواسانات، رودبار قصران، طالقان و بخش‌هایی از شمال ساوجبلاغ است كه به علت ناهمواری‌های شدید سطح زمین، وضعیت نامساعد جوی و اقلیم سرد، مردم این ناحیه بیش‌تر به فعالیت‌های باغ‌داری و دامداری می‌پردازند و باغ‌های سیب، گوجه‌سبز، گیلاس، زردآلو و هلو از مهم‌ترین فرآورده‌های این ناحیه به شمار می‌رود.
ناحیه دیگر شامل دشت‌ها و كوه‌پایه‌های جنوبی البرز است كه ورامین، ری، شهریار، رباط كریم، اشتهارد و بخش‌های مركزی و جنوبیِ ساوجبلاغ در این ناحیه واقع شده‌اند. این ناحیه برای كشاورزی مساعد است، ولی در ناحیه‌هایی كه در نزدیكی شوره‌زارها واقع شده‌اند، مشكلاتی در كار كشاورزی وجود دارد. محصولات عمده این ناحیه را گندم، جو، یونجه، ذرت علوفه‌ای، گوجه‌فرنگی، خیار، سبزی‌ها، سیب‌زمینی، نباتات علوفه‌ای، انگور، چغندرقند و پنبه تشكیل می‌دهد.
سطح زیر كشت فرآورده‌های سالانه استان 805‚149 هكتار است كه 007‚122 هكتار آن به كشت محصولات عمده سالانه اختصاص دارد. سطح باغ‌های استان نیز 214‚55 هكتار است كه شامل درختان نهال و بارور است.
از نواحی مهم كشاورزی استان تهران میتوان به رودبار قصران در شمال شرقی تهران اشاره كرد كه اراضی حاصل‌خیز و باغ‌های پرشمار دارد. لواسانات در غرب شهرستان دماوند از دیگر نواحی كشاورزی تهران است كه دارای زمین‌های حاصل‌خیز است. دره‌های این ناحیه نیز باغ‌های پرشمار دارد. در شهرستان كرج محصولاتی مانند چغندرقند، میوه و فرآورده‌های دامی تولید می‌شود.
دره‌ها و دامنه‌‌های بلندی‌های البرز با مراتع سرسبز و غنی، موقعیتی مناسب برای فعالیت‌های دامداری دارند. در سطح استان، دامداری هم در دشت‌ها و هم در نواحی كوهستانی و كوه‌پایه‌ای رواج دارد، ولی سهم آن همه در اقتصاد استان ناچیز است.
استان تهران یكی از كانون‌های عمده صنایع كشور است. برابر آخرین آمارهای منتشره، از 560‚8 واحد صنعتی كل كشور، 295‚3 واحد آن (40 درصد كل صنایع كشور) در استان تهران قرار دارد. بیش‌تر این صنایع در امتداد سه محور غربی، جنوبی و شرقی متراكم شده است. هم‌چنین 44 درصد كارگران كارگاه‌های صنعتی كل كشور در استان تهران كار می‌كنند.
یكی از اركان اصلی اقتصاد استان تهران صنایع ماشینی وابسته است كه بیش‌تر آن‌ها به مونتاژ و تولید كالاهای مصرفی اشتغال دارند. توسعه این صنایع بیش‌تر در امتداد راه‌های ورودی به تهران به ویژه در مسیر تهران - كرج، تهران - دماوند، تهران - ساوه و تهران - قم است.
صنایع استان را برحسب نوع تولیدات میتوان به گروه‌های زیر تقسیم كرد :
صنایع غذایی : شامل كارخانه قندسازی، روغن نباتی، لبنیاتِ پاستوریزه، فرآورده‌های گوشتی، تصفیه قند، بیسكویت‌سازی، نان ماشینی، نوشابه‌سازی، كنسرو و مرباسازی و ... سهم این صنایع از كل صنایع مشابه آن‌ها در سطح كشور نزدیك به 30 درصد است.
صنایع نساجی و چرم : شامل ریسندگی و بافندگی پنبه‌ای و پشم، تریكو، كف‌پوش، فرش ماشینی، موكت، پتو، حوله، تهیه انواع پوشاك، كفش، چرم، كیف و چمدان كه به تازگی تولید برزنت و الیاف نیز جزء این رشته از صنایع درآمده است. سهم این رشته از كل صنایع هم‌رشته خود در كشور نزدیك به 50 درصد است.
صنایع كانی غیرفلزی : این رشته از صنایع، مصالح ساختمانی و لوازم بهداشتی خانه‌ها و شیشه، تهیه و تولید می‌كنند كه كارخانه سیمان از جمله آن‌هاست. این صنایع 28 درصد صنایع كانی غیرفلزی كشور هستند.
صنایع فلزی : این رشته از صنایع، اتومبیل و مینی‌بوس، وانت، لوازم خانگی مانند بخاری، كولر، اجاق‌گاز، یخچال، ماشین‌لباس‌شویی و مانند آن‌ها و هم‌چنین مخازن تحت فشار، لوله پروفیل، و پنجره و بسیاری دیگر از فرآورده‌های فلزی را تولید می‌كنند و در غرب تهران (دو سوی مسیر تهران - كرج) و شرق تهران (به سوی جاده تهران - آب‌علی) قرار دارند.
صنایع سلولزی : شامل مؤسسه‌هایی است كه به تولید كاغذ، مقوا، كارتن، كیسه و پاكت كاغذی، كاغذهای بهداشتی و تولیدات چوبی مانند نئوپان، فیبر، كبریت و مداد اشتغال دارند.
صنایع شیمیایی و دارویی : شامل كارخانه‌ها و كارگاه‌هایی است كه به تولید دارو، مواد بهداشتی، مواد ضدعفونی‌كننده، لاستیك و پلاستیك، رنگ‌های ساختمانی و صنعتی، پاك‌كننده‌های جامد و مایع، فرآورده‌های نفتی، روغن موتور و سموم دفع آفات نباتی اشتغال دارند.
صنایع برق و الكترونیك : شامل مؤسسه‌هایی است كه به مونتاژ وسایل برقی و الكتریكی، تولید كابل، باطری و لامپ اشتغال دارند. تولیدات این صنایع در سطح استان، نسبت به دیگر گروه‌های صنعتی چشم‌گیر نیست، اما در مجموع كل كشور سهمی بسیار بالاتر از صنایع مشابه خود را در بر می‌گیرد.
از معدن‌های كل كشور نیز 15/4 درصد آن در محدوده استان تهران است. كانسارهای استان تهران را میتوان به دسته‌های زیر تقسیم كرد :
معادن فلزی : شامل مس، سرب، مولیبدن، منگنز و آهن است؛ تقریباً همه منگنز استخراجی كشور از معادن منگنز استان تهران به دست می‌آید كه در جنوب و جنوب غربی آن قرار دارند.
معادن غیرفلزی : در برگیرنده ذخایر سنگ آهك و دولومیت است.
معادن خاك‌نسوز : شامل كائولن (خاك‌‌چینی) است كه 51 درصد تولید كل كشور از این استان استخراج می‌شود. معدن‌های سنگ گچ استان نیز دارای ذخایری بزرگ است؛ معادن نیتونیت و خاك صنعتی در بخش‌های شرق و جنوب شرقی استان كشف شده است.